Ιούρας

(Jura). Οροσειρά της κεντρικής Ευρώπης, που εκτείνεται κυρίως στη Γαλλία και στην Ελβετία και σε ένα μικρότερο τμήμα της στη Γερμανία. Ο γαλλοελβετικός Ι., που περιβάλλεται από τον Ροδανό και τον Ρήνο, αποτελείται από πετρώματα, η ηλικία των οποίων κυμαίνεται μεταξύ περμίου και πλειόκαινου. Οι ισχυρότεροι όμως και συχνότεροι σχηματισμοί, στους οποίους οφείλεται και η ονομασία του, ανάγονται στην ιουρασική γεωλογική περίοδο του μεσοζωικού αιώνα, που πήρε την ονομασία της από την οροσειρά. Οι σχηματισμοί αποτελούνται από ασβεστολιθικά πετρώματα με υποκίτρινο ή υπόφαιο χρώμα, ανάλογα με τη μεγαλύτερη ή μικρότερη περιεκτικότητά τους σε σίδηρο ή άργιλο. Η διαμόρφωσή του τοποθετείται περίπου στο τέλος του τριτογενούς, ως συνέχεια των τελευταίων αντίκτυπων της αλπικής ορεογένεσης. Μορφολογικά διακρίνεται σε πτυχωτό Ι. και σε τραπεζοειδή Ι. Ο πρώτος, πιο εκτεταμένος και πολύ πιο σημαντικός από τον δεύτερο, αποτελείται από σειρά απλών παράλληλων πτυχώσεων οι οποίες, προχωρώντας προς τα Β ακολουθούνται από τα τραπεζοειδή συγκροτήματα του δευτέρου, τα οποία προαναγγέλλουν τον γερμανικό Ι. Ο πτυχωτός Ι. σχηματίστηκε από την αντίσταση που συνάντησαν τα πετρώματά του στους συμπαγείς όγκους των Βοσγίων και του Μέλανα Δρυμού. Παρουσιάζει ένα χαρακτηριστικό τοπίο (ιουρασικό ανάγλυφο) με εναλλαγή κορυφών και μεγάλων επιμηκών χαραδρώσεων καθώς και μικρών εγκαρσίων κοιλάδων, που στην τοπική διάλεκτο ονομάζονται cluses (περάσματα). Η φύση των ασβεστολιθικών πετρωμάτων έχει ως αποτέλεσμα την απουσία επιφανειακού υδρογραφικού δικτύου και την παρουσία καρστικών φαινομένων. Η διαδικασία απασβέστωσης των ασβεστολιθικών πετρωμάτων δημιούργησε ένα είδος χούμου, που επέτρεψε την ανάπτυξη δασών και λιβαδιών, τα οποία αρδεύονται από τις άφθονες ατμοσφαιρικές κατακρημνίσεις. Προς τα Β τα ασβεστολιθικά στρώματα γίνονται οριζόντια και o τραπεζοειδής I. χαμηλώνει προοδευτικά και εκτείνεται έως τον Μέλανα Δρυμό και τα Βόσγια. Η ψηλότερη κορυφή του γαλλοελβετικού I. είναι η Κρετ ντε λα Νεζ (1.718 μ.). Ο γερμανικός I. αποτελείται από τα ανάγλυφα που πλαισιώνουν την αριστερή όχθη του άνω ρου του Δούναβη και διακρίνεται στον I. της Σουηβίας ή σουηβικό I. (Σβέμπισε Αλμπ) με ψηλότερη κορυφή το Αέμπεργκ (1.015 μ.) και στον I. της Φραγκονίας ή φραγκονικό I. (Φρένκισε Αλμπ), με ψηλή κορυφή το Έσελμπεργκ (688 μ.).